۲ نگاه متفاوت درباره پیامد‌های حمله اسرائیل به ایران در رسانه‌های غربی

حملات اخیر اسرائیل به ایران که بنابه گفته مسئولان با عملکرد موفق پدافند هوایی کشورمان نتیجه موردنظر اسرائیل را نداشته، واکنش‌های گسترده ای در پی داشته است. در جریان این حملات تاکنون براساس گزارش های رسمی، پنج نفر شهید شده‌اند.

بسیاری از کشورها از جمله همسایگان ایران و کشورهای منطقه این حمله اسرائیل را محکوم کرده اند و در سوی دیگر نیز آمریکا و برخی دیگر از کشورهای غربی از جمله فرانسه، انگلیس و آلمان بدون محکوم کردن اسرائیل، خواستار عدم پاسخ ایران شده اند.

در این گزارش به دو استدلال مطرح شده متفاوت درباره پیامد‌های حمله اخیر اسرائیل علیه ایران در رسانه‌های غربی خواهیم پرداخت.

آتلانتیک: جنگ تمام عیار بین اسرائیل و ایران اجتناب‌ناپذیر نیست

نشریه لیبرال امریکایی “آتلانتیک” در مقاله‌ای این استدلال را مطرح کرده که جنگ تمام‌عیار بین اسرائیل و ایران اجتناب‌ناپذیر نیست. این نشریه می‌نویسد: پس از حمله اسرائیل به چندین تاسیسات نظامی، ایران فرصتی برای کاهش تنش دارد. ایران از اینکه بدترین نگرانی‌هایش محقق نشد آسوده‌خاطر شده است. آتلانتیک به نقل از یک کارشناس امنیتی مدعی شد یک روز پیش از انجام حملات، اسرائیل از طریق واسطه‌هایی به تهران هشدار داده بود تا حملات تلفات زیادی به دنبال نداشته باشند.  او گفت که این حملات “به قدری که مقام‌های اسرائیلی ادعا کرده بودند” گسترده نبودند. اسرائیل زیرساخت‌های ایران مانند پالایشگاه‌های نفت و گاز را هدف قرار نداد و رهبران سیاسی و نظامی را نیز ترور نکرد. به همین دلیل ایران این فرصت را دارد که با ارائه یک پاسخ ضعیف پاسخی به اندازه کافی که اسرائیل را به واکنش تلافی‌جویانه دعوت نکند به کاهش تنش کمک نماید.

 آتلانتیک افزود: زندگی در تهران به سرعت به حالت عادی بازگشته است. روز شنبه اولین روز هفته در آن کشور طبق معمول خیابان‌های شهر‌ها مملو از ترافیک بودند. اگرچه همه پرواز‌ها در ابتدا به حالت تعلیق درآمده بودند، اما دو فرودگاه اصلی تهران دوباره به فعالیت خود ادامه دادند. یک کارشناس مسائل امنیتی دیگر در تهران به “آتلانتیک” گفت:” من معتقدم ایران به حملات پاسخ خواهد داد، اما من تردید دارم که تشدید تنش وجود داشته باشد. کشور‌های منطقه جلوی این کار را خواهند گرفت و ایالات متحده تلاش خواهد کرد تا اوضاع را مدیریت کند”.

دو سیاستمداران اصلاح طلب و اصولگرا که نخواستند نام‌شان فاش شود نیز به “آتلانتیک” گفتند که ایران اکنون به دنبال گسترش درگیری نیست. سیاستمدار اصولگرا که نزدیک به قالیباف است می‌گوید ایران و آمریکا تلویحا موافقت کرده‌اند که اجازه حمله محدود اسرائیل را بدهند و پس از آن هیچ واکنش مهمی از سوی ایران صورت نگیرد. سیاستمدار اصلاح طلب می‌گوید تلاش‌های دیپلماتیک “عباس عراقچی” وزیر خارجه ایران کمک کرد که حملات اسرائیل به اهداف نظامی محدود شود. عراقچی در هفته‌های گذشته از ده‌ها کشور مجاور بازدید بعمل آورده و گمان می‌رود که از آن‌ها خواسته تا بر آمریکا و اسرائیل فشار بیاورند تا حملات را محدود نگه دارند. در سرتاسر منطقه مخالفت‌های گسترده‌ای با گسترش درگیری وجود دارد. ایران می‌داند که شکوفایی و موفقیت آینده‌اش متکی به توسعه اقتصادی است. قالیباف اخیرا در یک لحظه نادر صراحتا به مخاطرات این موضوع اذعان کرد و گفته بود:”متاسفانه اقتصاد ما به خوبی موشک‌های مان نیست”.

جنگ همه جانبه؟

شبکه خبری “اسکای نیوز” نیز در گزارشی با اشاره به اینکه ممکن است فکر کنید که حملات هوایی اسرائیل به ایران می‌تواند منجر به جنگ همه‌جانبه شود، اما این احتمال محتمل به نظر نمی‌رسد، می‌نویسد:  هیچ‌یک از طرفین نمی‌خواهند پیش‌قدم شوند. ماه‌هاست که اسرائیل و ایران تلاش می‌کنند سخت‌گیرانه عمل کنند و در عین حال ناامیدانه تلاش می‌کنند تا از آن اجتناب ورزند. عملیات دیشب هم فرقی نداشت. حملات هوایی بی‌سابقه شبانه اسرائیل در ایران ممکن است همان چیزی باشد که برای عقب‌نشینی خاورمیانه از جنگ همه‌جانبه لازم بود. شاید فکر می‌کنید که این فقط نوعی تشدید تنش بود که منجر به بالابردن سطح پیشین اقدامات ایران و پرتاب هزاران موشک بالستیک برای باریدن بر سر شهر‌ها و شهر‌های اسرائیل خواهد شد. با این وجود، به احتمال زیاد این اتفاق رخ نمی‌دهد. شاید بپرسید چرا؟ زیرا هیچ یک از طرفین خواهان جنگ همه‌جانبه نیستند. عملیات اخیر اسرائیل هم مغایرتی با این ذهنیت نداشت. اسرائیل ممکن است وسوسه شده باشد که نبرد بزرگتری با ایران برای نابودی برنامه تسلیحات هسته‌ای آن کشور داشته باشد. با این وجود، بدون حمایت نظامی آمریکا این امر غیرممکن خواهد بود و بایدن نیز این موضوع را رد کرده است. این بدان خاطر است که قوانین جنگل خاورمیانه هنوز اعمال می‌شود. مهم‌ترین قانون آن منطقه این است: وقتی ضربه خورده‌ای محکم پاسخ بده عدم انجام این کار خطرناک است. اسرائیل مهم‌ترین متحدان ایران را ترور کرد به خصوص “اسماعیل هنیه” مقام ارشد حماس در تهران و “حسن نصرالله” رهبر حزب الله در لبنان. ایران چند صد موشک بالستیک به سمت اسرائیل شلیک کرد. حملات موشکی بالستیک ایران تقریبا عادی شده بود. پاسخ اسرائیل، اما آن قدر داغ نبود که ایران را مجبور کند دوباره پاسخ دهد. به نظر می‌رسد فشار‌های آمریکا بر سر اقدام تلافی‌جویانه اسرائیل نتیجه داده چرا که اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای و نفتی ایران حمله نکرد. رسانه‌های ایران نیز حمله اسرائیل را ضعیف دانستند و اعلام کردند زندگی به روال عادی خود بازگشته است. در نتیجه، به ایران ضربه‌ای تحقیر آمیز که آن کشور را موظف به اقدام متقابل کند وارد نشده است. چشم انداز جنگ منطقه‌ای که قدرت‌های خارجی را به ورطه کشانده و خاورمیانه را در برگیرد امروز دورتر از هر زمانی به نظر می‌رسد”. 

اینترسپت: چگونه حمله اسرائیل به ایران می‌تواند منجر به بروز جنگ جهانی جدید شود؟

پایگاه تحلیلی “اینترسپت”، اما در تحلیلی متفاوت از دو تحلیل پیش‌تر ذکر شده اشاره می‌کند که حمله اخیر اسرائیل به ایران می‌تواند زمینه‌ساز جنگ جهانی تازه‌ای شود و می‌نویسد: یک درگیری منطقه‌ای خاورمیانه می‌تواند روسیه را نیز درگیر کرده و به ورطه بکشاند. اگر از شهروندان عادی هر کشوری بپرسید که آیا رهبران آنان باید جنگ را آغاز کنند تقریبا همگی یک “نه” قاطع خواهند داد. عموم مردم به طور کلی مخالف جنگ هستند. بی پروا به سمت یک درگیری جهانی پیش می‌رویم که می‌تواند از بحران‌های منطقه‌ای در حال گسترش خارج شود. بیایید با خاورمیانه شروع کنیم. اسرائیل با حمله صبح شنبه خود در آستانه کشاندن ایالات متحده به جنگ منطقه‌ای با ایران است. طرح این حمله هفته‌ها پیش طراحی شد و علیرغم هشدار‌های آمریکا، اسرائیل به اقدام نظامی متوسل شد. اگرچه در حال حاضر به نظر می‌رسد ایران از خود خویشتنداری نشان می‌دهد، اما همزمان به نظر می‌رسد رهبری ایالات متحده برای جلوگیری از این آتش‌سوزی آماده نیست. دولت بایدن ناکارآمدی خود را اثبات کرده است. آمریکا نه تنها در برقراری آتش‌بس در غزه شکست خورده بلکه دولت اسرائیل را با ارائه کمک‌های نظامی در برابر حملات تلافی‌جویانه ایران نیز جسور می‌کند. اسرائیل درخواست امریکا برای خویشتنداری را نادیده می‌گیرد و مطمئن است که گروه‌های لابی قدرتمند اسرائیل تضمین خواهند کرد که سیاستمداران آمریکایی به تامین پول، سلاح و اطلاعات به آنان ادامه دهند.

یک درگیری منطقه‌ای در خاورمیانه می‌تواند خود به جنگ بزرگتری تبدیل شود: با کشاندن روسیه. با توجه به حضور این کشور در سوریه هیچ پیش‌بینی دقیقی وجود ندارد که روسیه ممکن است به یک جنگ منطقه‌ای با دخالت ایالات متحده چه واکنشی نشان دهد. آنچه ما می‌دانیم این است که روسیه هشدار‌های شومی به اسرائیل در مورد حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران داده؛ هشداری که اکنون آزمایش خواهد شد. برای روسیه که در صحنه جهانی منزوی شده، خاورمیانه شبکه‌ای از منافع در هم تنیده را شامل می‌شود. روسیه از ایران تجهیزات نظامی خریداری می‌کند و ایران نیز به نوبه خود همواره مشتری بالقوه سامانه‌های دفاعی پیشرفته روسیه بوده است. در مورد جنگ اوکراین نیز ناتو متشکل از کشور‌های غربی علیه روسیه اقدام می‌کنند. غرب به تامین تجهیزات نظامی با قابلیت‌های تهاجمی بیش‌تر به اوکراین ادامه می‌دهد. غرب تاکنون از چند خط قرمز پوتین عبور کرده است. سوالی که ممکن است بپرسیم این است: هر دو طرف تا چه زمانی می‌خواهند این رولت روسی را بازی کنند؟ هم درگیری‌های خاورمیانه و هم جنگ اوکراین خطر فزاینده‌ای را ایجاد می‌کند که ایالات متحده و ناتو در نهایت در رویارویی مستقیم با روسیه و متحدانش در آستانه جنگ جهانی جدید قرار گیرند. اگر این جنگ جهانی در امتداد خطوط جنگ خاورمیانه و درگیری اوکراین رخ دهد دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم آتش مهار شود. یک جنگ گسترده‌تر در شرق اروپا یا خاورمیانه می‌تواند به چین فرصتی برای جنگ بر سر تایوان بدهد. دو حقیقت مطلق در مورد جنگ وجود دارد. پس از شروع نتیجه آن غیر قابل پیش بینی است و دوم و مهم‌تر از آن این که جنگ‌ها همیشه تشدید می‌شوند.