توزیع چراغ خاموش بنزین بی کیفیت در ایران؟

ناترازی بنزین و کسری بودجه در کنار زیان انباشته پالایشگاه‌ها، در کاهش کیفیت بنزین تولیدی موثر بوده و در چند ماه اخیر گزارش‌های نگران‌کننده‌ای از عرضه بنزین بی‌کیفیت به ویژه بنزین موسوم به «بنزین پتروشیمی» منتشر شده است. این بنزین خطرناک بعضاً به افغانستان صادر می‌شد که اخیراً طالبان هم زیر بار آن نرفت و با ممنوع کردن واردات آن از ایران، محموله‌های صادر شده را پس فرستاد.

 کیفیت پایین بنزین ایران سال‌هاست که مورد مناقشه است. سازمان استاندارد و سازمان محیط‌زیست و برخی تشکل‌های بخش‌خصوصی بار‌ها کیفیت پایین بنزین تولیدی را زیر سوال برده‌اند، اما در مقابل مقامات وزارت نفت این گزارش‌ها را تکذیب کرده و حتی مدعی هستند بنزین ایران در حد بنزین استاندارد‌های اروپاست.

در ۲۱ سال گذشته فقط یک پالایشگاه در کشور تاسیس شده است و در حال حاضر مصرف بنزین کشور در برخی روز‌ها از ۱۴۲ میلیون لیتر نیز فراتر می‌رود. مشکلات بودجه ریزی در ایران باعث شده که واردات بنزین باکیفیت با مشکل مالی جدی مواجه شود. همین مسئله بر گستردگی ورود چراغ خاموش بنزین بی کیفیت پتروشیمی به بازار داخلی افزوده است. بنزینی که به گفته کارشناسان ترکیبات هیدروکربن‌های آروماتیک و پارافینی آن به شدت مضر و سرطان‌زا است.

 یاشا مخدومی رئیس انجمن رادیوآنکولوژی ایران در خصوص ترکیبات بنزین پتروشیمی به آفتاب‌نیوز گفت: ترکیبات بنزن، ترکیبات هیدروکربن‌های آروماتیکی موجود در بنزین پتروشیمی که اشاره نمودید جزء ترکیبات کارسینوژن (Carcinogen) یا رادیونوکلئید شدید محسوب می‌شوند، در واقع جزء گروه A  طبقه بندی می‌شوند و بسیار سرطان‌زا هستند، البته این ترکیبات در هر نوع سوختی موجود هستند، حتی در بنزین معمولی و گازوئیل هم موجود هستند. اما در بنزین‌های بی‌کیفیت مقدار این مواد بیشتر است و میزان سرطان‌زا بودن این مواد به تبع بیشتر هم هست.

 این  پژوهشگر حوزه سرطان در ادامه افزود: تحقیقات زیادی در مورد آلودگی هوای ناشی از سوخت‌های فسیلی انجام گرفته و بیماری‌زابودن آنها به ویژه سرطان‌زابودن این سوخت‌ها قطعی است، آلودگی شدید هوا و سوخت‌های بی‌کیفیت نیز بر دامنه و گستردگی سرطان‌زابودن این سوخت‌ها افزوده، به همین دلیل است که کشور‌های توسعه یافته ابتدا به سمت بنزین با کیفیت یورو ۴ و ۵ و سپس خودرو‌های برقی حرکت کردند. جذب این مواد در سیستم ریوی و جذب مواد موجود در سوخت‌های بی‌کیفیت در سیستم خون‌رسانی ما بیماری‌های مختلفی از جمله سرطان را در پی دارد. در این بین شهروندانی که مثلاً سیگاری هستند وقتی در معرض این مواد قرار می‌گیرند، تشدید و هم‌افزایی این عوامل شدت بیشتری هم به خود می‌گیرد. در این بین دو سرطان خون و ریه در صدر سرطان‌های ایجاد شده به وسیله این مواد و متغییر‌های آلوده ساز قرار دارد.

 مخدومی در ادامه اظهار کرد: در مقایسه با ۵۰ سال قبل که اکثر جمعیت ایران روستایی بودند، فی الحال مردم ایران غالباً در شهر‌ها زندگی می‌کنند و این آلودگی‌های محیطی و آلاینده‌های هوا، بر شدت و حدت ابتلاء به انواع سرطان افزوده است، هیدروکربن‌های نسوخته در کنار عوامل تغذیه‌ای نقش پیدا می‌کنند و شهروندان را در معرض ابتلاء به انواع سرطان قرار داده‌اند. شهروندان برای پیشگیری علاوه بر فیزیکال اکتیویتی و ورزش کردن و پرهیز از استرس باید سبک زندگی خود را تغییر دهند و تا حد ممکن از حضور در محیط‌های آلوده اجتناب کنند. در کنار اینها باید زندگی سبز و دوری از مواد فرآوری شده و آلودگی هوا را مد نظر داشت، سیاست‌گذار هم باید قوانینی را وضع نمایید که سهم انرژی‌های پاک را افزایش دهد.